VB-MAPP – Ocena osiągania kamieni milowych
VB-MAPP to narzędzie badawcze, które składa się z 16 oddzielnych pomiarów służących do oceny umiejętności uczenia się oraz umiejętności językowych i społecznych. Przeznaczony jest dla dzieci z autyzmem i innymi zaburzeniami rozwojowymi. Badanie pozwala zauważyć bariery i ograniczenia dziecka w jego rozwoju oraz pomaga stworzyć indywidulany program terapeutyczny.
W badaniu ocenia się następujące sfery:
- Mand (proszenie o coś, mowa czynna)
- Takt (nazywanie tego co widzę, słyszę, czuję),
- Reakcje słuchacza (wykonywanie czynności na polecenie)
- Analiza wzrokowa i dopasowywanie (m.in. wkładanie przedmiotów do pojemników, dopasowywanie identycznych i nieidentycznych przedmiotów i obrazków, dopasowywanie elementów do kategorii, odwzorowywanie układów wieloelementowych)
- Samodzielna zabawa (spontaniczne angażowanie się w różne aktywności)
- Zachowania i zabawy społeczne (nawiązywanie kontaktu wzrokowego, reagowanie na kontakt fizyczny, współdziałanie w zabawie)
- Imitacja motoryczna (naśladowanie czynności z zakresy motoryki małej i dużej)
- Umiejętności echowe (naśladowanie wokalne)
- Spontaniczne wokalizacje
- Reakcje słuchacza w oparciu o funkcję, cechę i klasę (RSFCK) (wybór obrazków ze względu na funkcję, cechę, kategorię)
- Umiejętności intrawerbalne (mówienie o tym, czego w danym momencie nie widzę, nie słyszę, nie czuję)
- Reguły szkolne i umiejętności grupowe (reagowanie na polecenia kierowane do grupy)
- Struktura językowa (ocena m.in. składni, artykulacji, długości zdań)
- Czytanie (m.in. rozpoznawanie i nazywanie liter)
- Pisanie (m.in. naśladowanie aktywności pisarskich)
- Matematyka (m.in. rozpoznawanie i nazywanie cyfr, przeliczanie)
Obszary wszystkich 16 kompetencji ułożono w sekwencje rozwojowe, dzieląc je na trzy poziomy. Pierwszy poziom składa się z 9 miar, które odpowiadają umiejętnościom językowym i edukacyjnym typowo rozwijającego się dziecka w wieku 0-18 miesięcy. Drugi poziom zawiera 12 miar, które przypadają na rozwój dziecka w wieku 18-30 miesięcy. Ostatni trzeci poziom obejmuje 13 miar odpowiadających rozwojowi dziecka w wieku 30-48 miesięcy.
Na wszystkich poziomach w każdej sferze liczba punktów wynosi od 0 do 5. Każdy z poziomów dzieli się na konkretne sfery – kamienie milowe, które tworzą fundament dla rozwoju języka, umiejętności społecznych i umiejętności uczenia się.
Kwestionariusz bada również ocenę barier oraz gotowość do zmiany. Bariery to inaczej trudności z zachowaniem dziecka, kompulsje oraz jego niska motywacja. Dzięki zbadaniu barier, można określić co sprawia dziecku szczególną trudność w zdobywaniu nowych umiejętności oraz ustalić, który problem należy wyeliminować, tak aby dziecko mogło osiągać postępy w rozwoju. Ocena gotowości do zmian pomaga wyznaczyć, który problem dziecka wymaga natychmiastowej interwencji. Dzięki gotowości do zmiany można wprowadzić zmiany w sposobie prowadzenia terapii.
Celem badania VB-MAPP jest stwierdzenie, czy dziecko posiada poszczególne umiejętności w różnych sferach, czy podejmuje próby komunikacji, czy jego mowa werbalna rozwija się prawidłowo oraz czy dźwięki, które wydaje służą komunikacji. Określając deficyty dziecka w rozwoju mowy można wyznaczyć, na jakim etapie dziecko się zatrzymało, a także zaplanować program terapeutyczny dostosowany do potrzeb dziecka.